FT: Τα τέσσερα σενάρια για Ελλάδα και ο... Τσίπρας!

By Wolfgang Münchau 

Τι θα συνιστούσε μια, συνταγματικά και οικονομικά, λογική επιλογή για την Ελλάδα, με δεδομένη την οικονομική και πολιτική κατάσταση; Διαβλέπω τέσσερις επιλογές, η κάθε μια φορτωμένη με αβεβαιότητα.

Η 1η είναι το status quo: Περισσότερη λιτότητα και οικονομικές μεταρρυθμίσεις, όπως τις επιτάσσουν το ΔΝΤ και η ΕΕ. Ένας κίνδυνος είναι, ότι έτσι θα παραμείνει η Ελλάδα σε μια αιώνια παγίδα ύφεσης και χρέους, όπου η οικονομική παραγωγή θα μειώνεται γρηγορότερα παρά θα αναπτύσσεται. Ενας άλλος κίνδυνος είναι ότι, ενώ στην θεωρία ίσως θα μπορούσε να αποδώσει οικονομικά, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα αποτύχει πολιτικά.

Πράγματι, ίσως συμβαίνει ήδη αυτό. Το αριστερό κόμμα κατά της λιτότητας ΣΥΡΙΖΑ προηγείται στις δημοσκοπήσεις. Αν αυτό το αποτέλεσμα επαναληφθεί σε μελλοντικές εκλογές, θα εξασφαλίσει επιπλέον 50 θέσεις στο κοινοβούλιο, το ένα έκτο από το σύνολο των εδρών. Οπότε θα καταλήξει σε θρίαμβο των ακραίων κομμάτων.Δεδομένου ότι αυτή η επιλογή δεν αποδίδει ούτε οικονομικά ούτε πολιτικά, δεν μπορεί να θεωρηθεί λογική επιλογή.


Η 2η επιλογή θα ήταν να προωθηθεί το ίδιο σχέδιο μέχρι να επιτύχει η Ελλάδα πρωταρχικό ισολογισμό, δηλαδή δημοσιονομική ισορροπία πριν την πληρωμή τόκων, και στην συνέχεια να κηρύξει στάση πληρωμών ή τουλάχιστον να αναδιαπραγματευτεί το πρόγραμμα με το ΔΝΤ και την ΕΕ. Αυτή είναι πιο ρεαλιστική από την 1η επιλογή. Μια εκδοχή αυτής της επιλογής τέθηκε προς συζήτηση στις διαπραγματεύσεις της περασμένης εβδομάδα. Ενέχει όμως τον κίνδυνο, η λιτότητα που απαιτείται για να φτάσουμε σε εκείνο το σημείο να είναι τόσο σοβαρή ή να κρατήσει τόσο πολύ, που θα αρχίσει να επιδρά επίσης ο πολιτικός κίνδυνος.

Η 3η επιλογή είναι εκείνη που περιγράφει ο Αλέξης Τσίπρας, ο ηγέτης του ΣΥΡΙΖΑ. Θέλει να ακυρώσει η Ελλάδα το πρόγραμμα άμεσα, να ανατρέψει ορισμένες μεταρρυθμίσεις και να μελετήσει την πιθανότητα στάσης πληρωμών στο εναπομένων εξωτερικό χρέος. Ισχυρίζεται ότι αυτό δεν θα οδηγήσει σε έξοδο από την ευρωζώνη. Δηλώνει ότι η ΕΕ μπλοφάρει. Δεν είμαι τόσο σίγουρος ότι έχει δίκιο για το τελευταίο. Αλλά και πάλι, δεν είμαι σίγουρος ότι έχει και άδικο.

Τι θα γινόταν αν η Ελλάδα ακύρωνε το πρόγραμμα μονομερώς; Κατ’αρχήν η ΕΕ θα σταματούσε τα δάνεια προς την Ελλάδα. Η Ελλάδα τότε θα έκανε στάση πληρωμής όλου του εξωτερικού χρέους. Αλλά με δεδομένο το πρωτογενές έλλειμμα, η Ελλάδα θα έπρεπε να επιβάλλει ακόμη σκληρότερο πρόγραμμα λιτότητας. Αν υποθέσουμε ότι συνεχίζει να θέλει να μείνει στην ευρωζώνη, μπορούν οι άλλοι να την υποχρεώσουν να φύγει;

Οι ευρωπαϊκές συμφωνίες δεν προβλέπουν την αποχώρηση ενός μέλους από το ευρώ και σίγουρα δεν προβλέπουν τον εξοστρακισμό του. Η συμφωνία αναφέρει επίσης ότι το νόμισμα της ΕΕ είναι το ευρώ. Τεχνικά, η ΕΚΤ θα μπορούσε να αποφασίσει να μην δέχεται να ελληνικά ομόλογα ως εγγύηση. Να αρνηθεί να εγκρίνει αίτημα για έκτατη βοήθεια ρευστότητας ELA. Η Ελλάδα δεν θα είχε άλλη επιλογή παρά να φύγει «εθελοντικά». Αλλά θα ήταν μια εξαιρετικά εχθρική κίνηση.

Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Wolfgang Schäuble, δηλώνει πεπεισμένος ότι η ευρωζώνη μπορεί να αντέξει έξοδο της Ελλάδας. Αυτό μου θυμίζει το πόρισμά του πέρσι, όταν είπε ότι η ευρωζώνη μπορεί εύκολα να αντέξει την εθελοντική συμμετοχή των ομολογιούχων. Μπορεί αυτή να είναι μια ακόμη κακή κρίση από μέρους του. Πιστεύω ότι οι επενδυτές θα στοιχηματίσουν πιο επιθετικά σε διάλυση, αν αποχωρήσει η Ελλάδα.

Υπάρχουν επίσης όχι σίγουροι κίνδυνοι για χρηματοπιστωτικού ντόμινο. Όπως είπε η Fitch σχετικά με τις συνομιλίες για κυβέρνηση συνασπισμού την περασμένη εβδομάδα, η ελληνική έξοδος θα έχει αρνητική επίδραση στις αξιολογήσεις της ευρωζώνης. Ο κ. Τσίπρας έχει ένα δίκιο όταν λέει ότι η ΕΕ δεν έχει συμφέρον να διώξει την Ελλάδα από το ευρώ. Το πρόβλημα είναι ότι θα μπορούσε η ευρωζώνη να το κάνει, επειδή οι ηγέτες της δεν κρίνουν σωστά την κατάσταση.

Η 4η επιλογή θα ήταν μια άμεση εθελοντική αποχώρηση. Η Ελλάδα έχει έναν μικροσκοπικό εξαγωγικό κλάδο και, όπως το έθεσε ο Willem Buiter της Citibank, τα αρχικά κέρδη ανταγωνιστικότητας θα εξανεμίζονταν γρήγορα από τις εγχώριες πολιτικές.

Από τις τέσσερις, η χειρότερη επιλογή είναι στην πραγματικότητα η Νο1. Ακολουθώντας την συνταγή ΕΕ-ΔΝΤ η Ελλάδα θα καταλήξει με 10 χρόνια βαθιά ύφεση, αναπόφευκτη έξοδο από το ευρώ και πιθανή διάλυση της δημοκρατίας. Η καλύτερη επιλογή κατά την άποψή μου, θα ήταν μια στρατηγική επίτευξης προϋπολογισμού με πρωτογενές πλεόνασμα το 2013 και στην συνέχεια χρεοστάσιο σε όλα τα εκκρεμή ξένα χρέη, δημόσια και ιδιωτικά. Δεν θα είναι ευχάριστο εκτός της Ελλάδας, αλλά θα είναι δύσκολο να εκδιωχθεί η Ελλάδα από την ευρωζώνη.

Θεωρώ την προσέγγιση του κ. Τσίπρα πολύ ριψοκίνδυνη. Καταλαβαίνω όμως γιατί τον ψήφισαν οι Έλληνες πολίτες. Η θέση του είναι σίγουρα πιο λογική από εκείνη του καθεστώτος της λιτότητας, που δεν προσφέρει καμία προοπτική ανάκαμψη. Η ιστορία της Γερμανίας στις αρχές της δεκαετίας του ’30 επαναλαμβάνεται.

Ετσι μένει η επιλογή ανάμεσα στην χρεοκοπία αργότερα και την χρεοκοπία τώρα. Θα προτιμούσα το αργότερα, γιατί θα διευκόλυνε την δημοσιονομική προσαρμογή, θα έφερνε κάποιες λογικές μεταρρυθμίσεις και θα αύξανε την πιθανότητα να παραμείνει η Ελλάδα στην ευρωζώνη.

Δυστυχώς, το πολιτικό ρεύμα τραβάει προς την άλλη κατεύθυνση.

euro2day

ΠΗΓΗ: FT.com