«Εγκληματικές» χαρακτηρίζει ο επιφανής οικονομολόγος Τζέιμς Κ. Γκαλμπρέιθ τις βίαιες πολιτικές λιτότητας που επιβάλλει η Ε.Ε. και το ΔΝΤ στην Ελλάδα, και ληστρικές τις φοροεπιδρομές. Γιος ενός από τους τιτάνες οικονομολόγους του 20ού αιώνα, ο Τζέιμι, όπως είναι γνωστός σε φίλους και συναδέλφους, δεν έχει συνηθίσει να μασάει τα λόγια του. Στην συνέντευξη του στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία και στον Χρόνη Πολυχρονίου μιλά για την κρίση στην Ελλάδα και την ευρωζώνη γενικότερα.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Ησασταν σχετικά πρόσφατα στην Ελλάδα, οπότε θα ήθελα τις εκτιμήσεις σας για το τι συμβαίνει στη χώρα.
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Η Ελλάδα καταστρέφεται. Αυτό είναι ξεκάθαρο. Καταστρέφεται εσκεμμένα και μεθοδευμένα. Αυτή είναι η εγκληματική πολιτική της Ε.Ε. και του ΔΝΤ απέναντι σε μια χώρα που έχασε τον έλεγχο της δημοσιονομικής της κατάστασης. Τα μέτρα που εφαρμόζονται δεν στοχεύουν σε μεταρρύθμιση της οικονομίας (αφελής, τουλάχιστον, όποιος πιστεύει σε κάτι τέτοιο) αλλά σε παραδειγματισμό των υπολοίπων χωρών στην Ε.Ε. που αντιμετωπίζουν προβλήματα χρέους, όπως η Ιταλία. Οι δε φοροεπιδρομές είναι ληστρικές και οδηγούν στην εξαθλίωση μεγάλου μέρους της ελληνικής κοινωνίας.
ΕΡΩΤΗΣΗ:Χαρακτηρίσατε τις πολιτικές που εφαρμόζονται στην Ελλάδα ως μια πολιτική συλλογικής τιμωρίας. Από πότε μετετράπη σε πολιτική η τιμωρία;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ακριβώς. Αυτό είναι που προσπαθώ να πω. Οτι τα μέτρα που εφαρμόζονται στην Ελλάδα δεν έχουν να κάνουν με καμιά προφανή οικονομική πολιτική. Αντιθέτως, στοχεύουν στην κατάρρευση της οικονομίας ως τιμωρία για το ότι η χώρα προκάλεσε πρόβλημα στην Ε.Ε. και για να δουν χώρες όπως η Ιταλία αυτή τη στιγμή, τι τους περιμένει σε περίπτωση που δεν προχωρήσουν σε «εξυγίανση» των δημόσιων οικονομικών τους. Η Ε.Ε. και η Γερμανία κυρίως δεν ενδιαφέρονται στο ελάχιστο πού θα καταλήξει η Ελλάδα. Αλλά στην Ελλάδα έχει ήδη ξεκινήσει μια βαθιά διαδικασία κοινωνικής αποσύνθεσης, που αδυνατώ να δω πώς θα τελειώσει.
ΕΡΩΤΗΣΗ:Πώς ακριβώς αντιλαμβανόσαστε την κρίση στην ευρωζώνη;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Η κρίση στην ευρωζώνη είναι μια τραπεζική κρίση που «ποζάρει» ως μια σειρά κρίσεων εθνικού χρέους και έχει γίνει περίπλοκη εξαιτίας αντιδραστικών οικονομικών ιδεών, μιας ελαττωματικής χρηματοοικονομικής αρχιτεκτονικής και ενός τοξικού πολιτικού περιβάλλοντος, κυρίως στη Γερμανία, στη Γαλλία, στην Ιταλία και στην Ελλάδα.
Οπως και στις ΗΠΑ, η ευρωπαϊκή τραπεζική κρίση είναι το προϊόν υπερδανεισμού σε αδύναμους δανειολήπτες, συμπεριλαμβανομένης της στεγαστικής αγοράς στην Ισπανία, της εμπορικής κτηματομεσιτικής αγοράς στην Ιρλανδία και του δημόσιου τομέα (εν μέρει για υποδομές) στην Ελλάδα. Οι ευρωπαϊκές τράπεζες μόχλευσαν για να αγοράσουν τοξικές αμερικανικές υποθήκες και όταν αυτές κατέρρευσαν άρχισαν να ξεφορτώνουν τα αδύναμα κρατικά ομόλογα και να αγοράζουν ισχυρά κρατικά ομόλογα, ανεβάζοντας τις αποδόσεις και οδηγώντας τελικά όλη την ευρωπαϊκή περιφέρεια σε κρίση. Η Ελλάδα ήταν απλά το πρώτο ντόμινο στη γραμμή.
ΕΡΩΤΗΣΗ:Η οικονομία της Ελλάδας βυθίζεται κυριολεκτικά. Είναι η έξοδος από το ευρώ μια αληθινά βιώσιμη εναλλακτική λύση;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Αρχικά η λύση σε όλη την ευρωζώνη θα μπορούσε να λυθεί με μια κίνηση από την ΕΚΤ, αγοράζοντας ομόλογα από τις αδύναμες χώρες και αναχρηματοδοτώντας τα στη συνέχεια. Το επιχείρημα ενάντια σε αυτή την κίνηση λέγεται «ηθικός κίνδυνος», που ενισχύεται από παραδοσιακούς φόβους για πληθωρισμό, αλλά το πραγματικό ζήτημα είναι ότι αν γινόταν αυτό θα συνεπαγόταν απώλεια ελέγχου της κεντρικής τράπεζας από τους πιστωτές. Δράσεις ανάλογες με αυτές που έλαβε η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ -εθνικοποιώντας όλη την αγορά χαρτονομισμάτων, για παράδειγμα- θα ήταν αποκρουστικές για την ΕΚΤ, αν και αγοράζει κρατικά ομόλογα όταν φτάνει ο κόμπος στο χτένι. Αντ' αυτού, η ευρωζώνη κινήθηκε προς την κατεύθυνση της δημιουργίας ενός τοξικού CDO που αποκαλείται Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας.
Η Ελλάδα θα έπρεπε προ πολλού να έχει απαιτήσει μια τελική λύση του προβλήματός της. Τα νεοφιλελεύθερα οικονομικά μέτρα έχουν βυθίσει τη χώρα σε μια κατάσταση που είναι δύσκολο να δει κανείς πώς μπορεί να υπάρξει ελπίδα για το μέλλον. Η νέα συμφωνία θα διατηρήσει την ύφεση για τουλάχιστον μια δεκαετία, ή και περισσότερο, αν αντέξει και δεν έχει εκραγεί έως τότε η χώρα. Εάν υπήρχε μια εύκολη έξοδος από το ευρώ, η Ελλάδα θα έπρεπε να είχε ήδη φύγει. Αλλά η Ελλάδα δεν είναι Αργεντινή να εξάγει σόγια και πετρέλαιο στην Κίνα, και μια νόμιμη έξοδος από το ευρώ θα σήμαινε και έξοδος από την Ε.Ε. Αυτή είναι μια επιλογή που μόνο η Γερμανία μπορεί να κάνει. Για τους άλλους, εάν δεν υπάρξει μια μεταμόρφωση στη Βόρεια Ευρώπη, η επιλογή είναι ανάμεσα σε καρκίνο και ανακοπή καρδιάς.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Στο ενδιάμεσο, τι μπορεί να γίνει με εκείνες τις ελληνικές τράπεζες που ίσως καταρρεύσουν εξαιτίας του υψηλού κουρέματος στο χρέος των κρατικών ομολόγων;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Η κρατικοποίηση είναι μια λύση, αλλά το ερώτημα που τίθεται είναι από πού θα βρει τα κεφάλαια για τη συντήρησή τους η κυβέρνηση μιας χρεοκοπημένης χώρας. Δυστυχώς, σε τέτοιες περιπτώσεις δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις και όλες οι στρατηγικές συνοδεύονται από υψηλό κόστος. Μια άλλη λύση θα ήταν η ευρωπαϊκοποίησή τους. Κακά τα ψέματα, η Ελλάδα έχει ήδη χάσει σημαντικό μέρος της εθνικής της κυριαρχίας, αλλά αυτό φαίνεται να είναι το μέλλον στην ευρωχώρα, εφόσον φυσικά δεν καταρρεύσει όλη η οντότητα. Με μεσοβέζικες λύσεις δεν υπάρχει μέλλον για το συγκεκριμένο αρχιτεκτονικό οικοδόμημα της Ε.Ε.