Κυριακή 9 Σεπτεμβρίου 2012
Στροφή των ρώσο-κινεζικών τεκτονικών πλακών: Αποκαλώντας τη διάσπαση Κίνα-Ρωσία με το όνομά της. Μέρος Α’.
Melkulangara Κ. Bhadrakumar
 |
Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν και ο ομόλογος του από το Βιετνάμ Truong Tan Sang παρίστανται σε κοινή συνέντευξη Τύπου στη Μόσχα στις 27 Ιουλίου 2012. Η Ρωσία διεξήγε συνομιλίες σχετικά με το άνοιγμα ναυτικών βάσεων στον σύμμαχο της Μόσχας της σοβιετικής εποχής, το Βιετνάμ.
|
Ένας τρόπος για να θέσουμε ότι τα πράγματα στις σχέσεις Κίνα-Ρωσίας έχουν χαλάσει, θα ήταν να πούμε ότι δεν πρόκειται πλέον για τόσο θερμή σχέση, όπως ήταν κάποτε. Ένας άλλος τρόπος θα ήταν να παραθέσω το τραγούδι του Άριέλ σχετικά με τον «πνιγμένο πατέρα» του Φερντινάντ στο έργο τουΟυίλλιαμ Σαίξπηρ Η Τρικυμία ,
«Σε βάθος απύθμενο κείται ο γονιός σου.
Τα οστά του γινήκαν κοράλλια
κι εκεί που ήταν πρώτα οι βολβοί των ματιών του,
δυο κάτασπρα μαργαριτάρια. ...».
Η Κίνα φαίνεται να προτιμά την πρώτη επιλογή προς το παρόν, ενώ εφιστά την προσοχή της στην ανεύρεση της αλήθειας σχετικά με την «ολοκληρωμένη στρατηγική συνεργασία και εταιρική σχέση» με τη Ρωσία. «Η κάποτε θερμή σινο-σοβιετική σχέση μπορεί να αναβιώσει» -αυτό ήταν ο ενδιαφέροντας τίτλος ενός άρθρου που εμφανίστηκε στις κορυφαίες κινεζικές εφημερίδες στις 22 Αυγούστου.
Το περίεργο άρθρο περιείχε μια σύνοψη της ανόδου και της πτώσης της φιλίας μεταξύ της κομμουνιστικής Κίνας και της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, εξηγώντας πως το ταξίδι της τελευταίας στον «δρόμο του ρεβιζιονισμού» ήταν ο «αποφασιστικός παράγοντας» για την τελική ρήξη της σχέσης».
Ακόμα πιο συναρπαστικό ήταν ότι το άρθρο εμφανίστηκε στον απόηχο αυτού που φαίνεται να ήταν ένας πολύ ευαίσθητος γύρος διαβουλεύσεων στη Μόσχα από τον Σύμβουλο του κινέζικού Κράτους Dai Bingguo στις 20 Αυγούστου.
Χρειάστηκε μια δεκαετία για την Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών να πείσει τους αποδέκτες της στην Ουάσιγκτον ότι η σχέση Μόσχα-Πεκίνο είχε αρχίσει να ξεφτίσει άσχημα ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1950 και εμφανιζόταν μια σινο-σοβιετική διακοπή σχέσεων, και ότι αναπτυσσόταν μια τελείως διαφορετική στρατηγική κατάσταση. Ούτε η σοβιετική ούτε η κινεζική πλευρά είπαν μια λέξη για το τι συνέβαινε πίσω από τη σκηνή, αν και «η σινο-σοβιετική αίρεση στις τάξεις της CIA είχε ήδη ξεκινήσει από το 1952», όπως αναγνώρισε αργότερα με περηφάνια η κατασκοπική εταιρία.
Εκπληκτική ειλικρίνεια
Η Μόσχα εξακολουθεί να διατηρεί σε μεγάλο βαθμό αυτή τη παλιά παράδοση της σιωπηλής υπεκφυγής, όταν πρόκειται για τις σχέσεις της Ρωσίας με την Κίνα. Όμως, από την πλευρά της, η Κίνα άλλαξε. Έχει γίνει φλύαρη -σχεδόν όπως και οι υπόλοιποι από μας- όταν μιλάει για τα προβλήματα της ζωής. Και έχει αρχίσει πλέον να λέει σε όποιον ενδιαφέρεται να ακούσει (ιδίως, εύλογα, οι αποδέκτες στην Ουάσιγκτον), όπως μπορεί, ότι τα πράγματα δεν είναι όλα ρόδινα όπως αφήνει να εννοηθεί η ρητορική στη σινο-ρωσικής σχέση.
Η People’s Daily σε έκτακτο άρθρο την περασμένη Παρασκευή «αποχαρακτήρισε» τη φύση της ευαίσθητης αποστολής του Dai στη Μόσχα τον περασμένο μήνα. Πρέπει να ήταν μια προμελετημένη απόφαση επειδή ο Dai αναφέρεται απευθείας στον Πρόεδρο Hu Jintao. Είναι λογικό να πιστέψουμε ότι ο απολογισμός της αποστολής του Dai στη Μόσχα ολοκληρώθηκε και ότι βγήκαν σημαντικά συμπεράσματα.
Το άρθρο επισημαίνει ότι οι διαβουλεύσεις του Dai στη Μόσχα πραγματοποιήθηκαν με φόντο την «ανησυχητική» κατάσταση της ασφάλειας στην περιφέρεια της Κίνας μετά τη στρατηγική «πράξη επανεξισορρόπησης» της Ουάσιγκτον, η οποία στοχεύει κυρίως το Πεκίνο. Ωστόσο, προς απογοήτευση του Πεκίνου, ο Dai προφανώς κατέληξε να είναι «πιο πρόθυμος από τον Ρώσο ομόλογό του [ο Νικολάι Ratrushev, γραμματέας του Συμβούλιου Ασφάλειας της Ρωσίας] για να συζητήσουν την αμοιβαία υποστήριξη σε «θεμελιώδη ζητήματα» της εθνικής κυριαρχίας και ασφάλειας».
Η People’s Daily υπογράμμισε ότι και στο πλαίσιο της στρατηγικής του περιορισμού των ΗΠΑ προς την Κίνα, το Πεκίνο βλέπει τη Ρωσία «ως τη μόνη υπολογίσιμη χώρα που δεν είναι μέρος της στρατηγικής μήτρας της Ουάσιγκτον» και μάλιστα «πολλοί στην Κίνα παροτρύνουν μια συμμαχία με τη Μόσχα» -παρόλο που «φαίνεται να υπάρχει ένα εξίσου ισχυρό αντεπιχείρημα [στο Πεκίνο] για επιφύλαξη».
Εν ολίγοις, η Κίνα αντλεί ορισμένα σημαντικά συμπεράσματα σχετικά με τους δεσμούς της με τη Ρωσία και τις ΗΠΑ. Εν πάση περιπτώσει, το άρθρο υπογράμμισε ότι κατά τη διάρκεια των συνομιλιών με τον Dai, ο Ratrushev «εμφανίστηκε πιο αόριστος όταν μίλαγε για «συναίνεση» για πολλά σημαντικά θέματα». Με άγγιγμα πικρού σαρκασμού, το σχόλιο προσθέτει:
«Η στάση της Ρωσίας είναι κατανοητή, αφού η Μόσχα εξετάζει τις σχέσεις της με την Ουάσιγκτον. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν δεν αρέσει στη Δύση, αλλά είναι προς το συμφέρον της Ρωσίας να έχει μια πιο σταθερή σχέση με την Ουάσιγκτον. Αυτός είναι ο λόγος που ο Πούτιν διαχειρίζεται προσεκτικά τις σχέσεις με τις ΗΠΑ: εκτροπή της κριτικής στα ρωσικά εσωτερικά θέματα, ενώ επιτρέπει στο ΝΑΤΟ να περάσει τον εφοδιασμό του από το έδαφός της προς το Αφγανιστάν και συμμετέχοντας στο μεγαλύτερο ναυτικό γυμνάσιο «Χείλος του Ειρηνικού» που έγινε ποτέ υπό την αιγίδα των ΗΠΑ τον Ιούλιο στη Χαβάη.
« Για μια σειρά από λόγους, μια σινορωσική συμμαχία, όπως φαινόταν στη δεκαετία του 1950 είναι εκτός θέματος, εκτός αν τα κεντρικά συμφέροντα των δύο θίγονται ταυτόχρονα από ένα τρίτο μέρος. Αυτό δεν σημαίνει κατ 'ανάγκη όμως ότι, οι δύο δεν θα πρέπει να συνεργαστούν στρατηγικά».
Η άμεση αναφορά στην Πούτιν είναι αξιοσημείωτη. Ο σχολιασμός συμπεράνει με εκπληκτική ειλικρίνεια ότι ακόμη και μια «κανονική» σχέση που «επιτρέπει σημαντική απόσταση» μεταξύ της Κίνας και της Ρωσίας μπορεί να διατηρηθεί μόνο με «πολιτική σοφία και ρεαλιστικές ικανότητες», δεδομένης της ρευστότητας «τόσο στις εγχώριες όσο και στις εξωτερικές υποθέσεις».
Με απλά λόγια, η κατώτατη γραμμή είναι ότι οι σχέσεις με βάση τη λεγόμενη στρατηγική εταιρική σχέση «δεν μπορεί, και δεν πρέπει, να θεωρείται δεδομένη». Η πραγματικότητα είναι ότι οι λαοί των δύο χωρών «φαίνεται ότι ενδιαφέρονται περισσότερο να κοιτάξουν προς τη Δύση παρά η μια προς την άλλη». Χωρίς αμφιβολία, πρόκειται για μια πρόταση που απευθύνεται άμεσα στο Κρεμλίνο ότι η ευθύνη βαρύνει τις δύο ηγεσίες να προβούν σε κάποια διόρθωση της πορείας.
Εξάλλου, ενώ βρισκόταν στη Μόσχα, σε μια αποκλειστική συνέντευξη με τη ρωσική κυβερνητική εφημερίδα Rossiyiskaya Gazeta , ο Dai επισήμανε επίσης ότι η εστίαση της σχέσης Κίνας-Ρωσίας κατά την προσεχή περίοδο θα έπρεπε να είναι για τις δύο χώρες να επεκτείνουν τη αμοιβαία πολιτική υποστήριξη τους για «πυρήνα ζητήματα, όπως η προστασία της εθνικής κυριαρχίας και ασφάλειας», τα οποία, υπενθύμισε ο ίδιος με επιμονή, συμφώνησε ο Κινέζος πρόεδρος Χου Ζιντάο με τον Πούτιν στις συναντήσεις τους.
Είναι ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε ότι το Κρεμλίνο δεν έδωσε μέχρι σήμερα καμία απάντηση για την επίκληση του Πούτιν από τον Dai κατά την επίσκεψή του στη Μόσχα, σπάζοντας την συνήθη πρακτική της μετά από αυτές τις συναντήσεις υψηλού επιπέδου. Ωστόσο, οι οξυδερκείς παρατηρητές δεν θα μπορούσαν να εκπλαγούν. Αισθάνονταν ήδη από καιρό ότι κάτι δεν πήγαινε καλά στη σινο-ρωσική σχέση, παρά την ρητορική ή ακόμα παρά την υπέροχη χημεία που εμφάνισαν η Μόσχα και το Πεκίνο στο Turtle Bay (γειτονιά της Νέας Υόρκης) τους τελευταίους μήνες, όταν καθάρισαν τη Δύση δύο φορές με διπλό βέτο στα ψηφίσματα του Σ.Α. του ΟΗΕ για τη Συρία.
Το Πεκίνο υποστήριξε τη Ρωσία για το θέμα της Συρίας, αν και δεν έχει βάσεις στη Συρία ούτε ειδικά συμφέροντα να προστατέψει, χωριστά από το γεγονός ότι δεν είναι σύμμαχος με το καθεστώς του αλ-Άσαντ. Αλλά όταν ήρθε η κατάσταση στην περιοχή της Ασίας-Ειρηνικού, καθώς οι εντάσεις άρχισαν να τεντωθούν επικίνδυνα ανάμεσα στην Κίνα από τη μία πλευρά και τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία από την άλλη, η Ρωσία δεν ήταν πουθενά.
Μάχωντας σε κατηγορία πάνω από το βάρος της
Όχι ότι η Μόσχα πιάστηκε αδιάβαστη για την ραγδαία επιδείνωση της κατάστασης στην περιοχή της Ασίας-Ειρηνικού. Αντιθέτως, μια σταθερή ροή αναφορών των ρωσικών μέσων ενημέρωσης τους τελευταίους μήνες συνέχισε να δώσει εξαιρετικά ανησυχητικά προγνωστικά για μια πιθανή ανάφλεξη που προέκυψε από την αντιπαλότητα ΗΠΑ-Κίνα. Τα ρώσικα επίσημα μέσα ενημέρωσης, στην πραγματικότητα, έδιναν με αρκετή δημοσιότητα τις πρόσφατες αναφορές της Wall Street Journal σχετικά με την εγκατάσταση του συστήματος αντιπυραυλικής άμυνας των ΗΠΑ στην Ιαπωνία και εκτιμούσαν ότι η Ουάσιγκτον είχε επιτύχει την απόλυτη πυρηνική υπεροχή έναντι της Κίνας και ότι η ικανότητα δεύτερης πυρηνικής επίθεσης της τελευταίας δεν υπάρχει πλέον στην πραγματικότητα.
Αλλά η επίσημη Μόσχα διατήρησε εκκωφαντική σιωπή σχετικά με τις εντάσεις στην περιοχή της Ασίας-Ειρηνικού. Ακόμα και μετά την επίσκεψη του Dai, η σιωπή δεν έσπασε. Από την άλλη πλευρά, ο Fyodor Lukyanov, σχολιαστής της Μόσχας στο επίσημο πρακτορείο ειδήσεων Novosti , έγραψε τρεις ημέρες μετά την επίσκεψη του Dai στη Μόσχα ότι η Ρωσία παίζει ρόλο στη περιοχή Ασίας-Ειρηνικού - αυτό του έντιμου διαμεσολαβητή των εδαφικών διαφορών της περιοχής.
Είπε ότι η Μόσχα θα μπορούσε να συμβάλει στην κατάσταση στη περιοχή Ασίας-Ειρηνικού με την τεράστια «Ευρωπαϊκή εμπειρία» της στην επίλυση των συγκρούσεων κατά τη διάρκεια της εποχής του Ψυχρού Πολέμου. Για να παραθέσω τον Lukyanov, «η πλειοψηφία αυτών των συγκρούσεων [που περιλαμβάνουν την Κίνα, τις ΗΠΑ, την Ιαπωνία, κ.λπ.] είναι εξαιρετικά συγκεχυμένες και δυσεπίλυτες, και μια απόφαση να υποστηρίξει μία από τις πλευρές θα έχει λιγότερο να κάνει με την ιστορική αλήθεια παρά με ακατέργαστες πολιτικές».
Ως εκ τούτου, εξορθολόγησε τη ρωσική πολιτική:
«Υπό το φως της παγκόσμιας μετατόπισης της επιρροής της προς τα ανατολικά, η Ρωσία απλά δεν μπορεί να αγνοήσει τη θέση της ως μια δύναμη του Ειρηνικού, και τη παρουσία της στην Ασία ως σημαντικός παίκτης είναι ζωτικής σημασίας. Ο μόνος τρόπος για να επιτευχθεί αυτό το καθεστώς είναι να χρησιμοποιήσει τα πλεονεκτήματα της «μεταβατικής» θέσης της ως Ευρω-ασιατική δύναμη ... Για να ενισχύσει την επιρροή της, η Ρωσία θα πρέπει να είναι πολύ πιο δραστήρια στην Ασία και να προσανατολιστεί η ίδια όχι μόνο μέσω Κίνας, για όλη τη σημασία της για τη Ρωσία, αλλά σε ολόκληρο το φάσμα των συμφερόντων και ευκαιρίων στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού -από την Ιαπωνία, τη Νότια Κορέα και τις Ηνωμένες Πολιτείες μέχρι την Ινδονησία και την Αυστραλία».
Μπορεί να φαίνεται στους εξωτερικούς παρατηρητές ότι η Ρωσία φιλοδοξεί να αγωνιστεί στη κατηγορία πάνω από το βάρος της στην περιοχή της Ασίας-Ειρηνικού, αλλά, αντίθετα, η Μόσχα βρίσκεται με κάθε σοβαρότητα σε μια δυναμική πορεία, πεπεισμένη ότι «μεταφέρει αρκετό βάρος στην Ασία για να κάνει τη διαφορά». Κατά την τελευταία εβδομάδα του Ιουλίου, σε μια ασυνήθιστη διπλωματική κίνηση, η Μόσχα φιλοξένησε τον βιετναμέζο Πρόεδρο και τον υπουργό Εξωτερικών της Ιαπωνίας σε επικαλυμμένες επισκέψεις.
 |
| Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ και ομόλογός του Koichiro Gemba της Ιαπωνίας πραγματοποιούν κοινή συνέντευξη τύπου μετά τη συνάντησή τους στη πόλη θέρετρο της Μαύρης Θάλασσας Σότσι, Ρωσία, στις 28 Ιουλίου 2012. |
Ο πολιτικός συμβολισμός του προέδρου του Βιετνάμ και του υπουργού Εξωτερικών της Ιαπωνίας που έφτασαν σε ρωσικό έδαφος για συνομιλίες, σχεδόν ταυτόχρονα, ενώ η περιοχή της Ασίας-Ειρηνικού έπαιρνε φωτιά, δεν θα μπορούσε να περάσει απαρατήρητο από το Πεκίνο.
Ενώ η κινεζική θέση είναι ότι η διαφορά για τις Κουρίλες Νήσους δεν προσφέρει μια εύκολη λύση και θα συνεχίσει ανασταλτικά να εμποδίζει τις προοπτικές μιας αρρενωπής συνεργασίας Ρωσίας-Ιαπωνίας οποτεδήποτε σύντομα, η πρόσφατη ρωσική δημιουργία στρατηγικών σχέσεων, ιδιαίτερα στον τομέα της στρατιωτικής συνεργασίας, με το Βιετνάμ προκαλεί ανησυχία στο Πεκίνο.
Η Κίνα ανησυχεί ιδιαίτερα για τις προσπάθειες της Ρωσίας να επιστρέψει στη ναυτική βάση στο Cam Ranh Bay και την ανάδειξη του Βιετνάμ ως «δεύτερος μεγαλύτερος εισαγωγέας ρωσικών όπλων στον κόσμο» και την πιθανότητα οι δυο διπλωματικές κινήσεις να ενισχύει η μια την άλλη σε ένα στρατηγικό αγκάλιασμα που λειτουργεί εις βάρος του Πεκίνου στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας. Αλλά το Πεκίνο παίζει σκόπιμα με τις ρωσικές κινήσεις στο Βιετνάμ, επιλέγοντας να τις ερμηνεύσει ως κατευθυνόμενες λιγότερα κατά των κινεζικών συμφερόντων, παρά περισσότερο ως θέμα της «επιστροφής» της μετα-σοβιετικής Ρωσίας στην Νότιο-Ανατολική Ασία - κάτι που θα έπρεπε να αφορά περισσότερο τις ΗΠΑ και την ASEAN παρά την Κίνα.
Η People’s Daily επισημαίνει ότι ο «ρωσικός σύνδεσμος» επιτρέπει στο Ανόι να διαπραγματευτεί με τις ΗΠΑ από πλεονεκτική θέση, αλλά επίσης και να επιβεβαιώσει τον ηγετικό του ρόλο στο πλαίσιο του ASEAN, που θα μπορούσε να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην περιφερειακή ενότητα της συμμαχίας.
Παραθέσω ένα απόσπασμα από το σχόλιο (γραμμένο μετά την επίσκεψη του προέδρου του Βιετνάμ στη Ρωσία),
 |
| Το Βιετνάμ υποσχέθηκε ότι θα δώσει στη Ρωσία την ναυτική βάση του Cam Ranh Bay, ως σταθμό υλικής και τεχνικής υποστήριξης, και είπε ότι αυτό θα ενισχύσει τη διμερή στρατιωτική συνεργασία. |
«Η άδεια χρήσης της ναυτικής βάσης του Cam Ranh Bay πάλι σημαίνει ότι η Ρωσία κερδίζει μια θέση για να επεκτείνει την επιρροή της στη Νοτιοανατολική Ασία. Ο Ρώσος στρατιωτικός αναλυτής πιστεύει ότι αυτό μπορεί να προκαλέσει τη δυσαρέσκεια και την υποψία των ΗΠΑ για τις πολιτικές της Ρωσίας. Ως αποτέλεσμα, οι σχέσεις ΗΠΑ-Ρωσία, ΗΠΑ-Βιετνάμ θα επηρεαστούν. Από την άλλη πλευρά, ηπρώην Σοβιετική Ένωση είχε υποστηρίξει κάποτε το Βιετνάμ να ασκήσει τον ηγεμονισμό του στην Κεντρική Νότια Χερσόνησο. Επομένως, η επιστροφή της Ρωσίας θα προκαλέσει αναπόφευκτα ψυχολογικό αντίκτυπο στις χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας ... και ορισμένες χώρες μπορούν να λάβουν αντίμετρα για τον περιορισμό του Βιετνάμ να επιχειρήσει να «πάρει το προβάδισμα» στην ASEAN. Η ASEAN για άλλη μια φορά έπεσε ι σε δύσκολους καιρούς».
Συνεχίζεται
Εγγραφή σε:
Σχόλια ανάρτησης (Atom)
0 Responses to “Στροφή των ρώσο-κινεζικών τεκτονικών πλακών: Αποκαλώντας τη διάσπαση Κίνα-Ρωσία με το όνομά της. Μέρος Α’.”
Δημοσίευση σχολίου